• 1 Geschiedenis
• 2 Nummering
• 3 Lijst van departementen
  • 3.1 Genummerde gebieden buiten Frankrijk
  • 3.2 Opgeheven Franse departementen
• 4 Oude Franse departementen, nu buiten Frankrijk
  • 4.1 Nederlanden
  • 4.2 Duitsland
  • 4.3 Italië
  • 4.4 Zwitserland
  • 4.5 Griekenland
  • 4.6 Spanje
  • 4.7 Koloniaal Algerije
• 5 Zie ook

Departementale indeling gezien ten opzichte van de historische provincies

Frankrijk werd in de tijd van de Franse Revolutie op deze manier ingedeeld om de oude, feodale indeling te vervangen. Daarvoor was Frankrijk een overlappende structuur van gouvernementen en generaliteiten met sterk verschillende statuten en privileges en van zeer ongelijke grootte (de oude Provincies van Frankrijk). De indeling in departementen zorgde voor gebieden die rekening hielden met de geografische omstandigheden en de bereikbaarheid voor de burgers maar die tegelijk toch min of meer grenzen van de oude indeling respecteerden. Bij de naamgeving van de departementen is wel bewust afgeweken van de oude provincienamen: de meeste departementen, behalve de eilanden, zijn genoemd naar waterlopen of gebergten. Op 22 december 1789 werd een wet aangenomen die de nieuwe indeling van kracht verklaarde. Oorspronkelijk waren er 83 departementen. In die tijd had ieder departement 36 leden in een eigen gekozen vertegenwoordiging, die op hun beurt een permanent uitvoerend bestuur aanstelden.

Al op 28 pluviôse van het jaar VIII (17 februari 1800) werd deze opzet gewijzigd en stelde het centraal gezag in Parijs prefecten aan. Bij de wet van 10 augustus 1871 werd de Commission Départementale ingesteld. Deze organisatie zou tot 1982 ongewijzigd blijven. In dat jaar werd een wet op de decentralisatie aangenomen, die de departementen een grotere zeggenschap gaf, vooral in economische zaken. Ten slotte werd bij de wet van 2 maart 1985 het uitvoerend gezag - tot dan in handen van de benoemde prefect - overgedragen aan de voorzitter van de verkozen Algemene Raad.

Door gebiedsuitbreiding en splitsingen is het aantal Europese departementen sindsdien uitgebreid tot de huidige 96.

• In 1791 is Avignon met het omliggende graafschap Venaissin (ooit pauselijk domein) samengevoegd tot de Vaucluse.
• In 1793 is Rhône-et-Loire gesplitst.
• In 1808 is Tarn-et-Garonne gevormd rond de stad Montauban.
• In 1860 hield Frankrijk als gevolg van de eenwording van Italië de departementen Savoie, Haute-Savoie en Alpes-Maritimes over.
• In 1871 ging als gevolg van de Frans-Duitse Oorlog de Elzas en een deel van Lotharingen verloren. Na de Eerste Wereldoorlog kwam het gebied terug. Per saldo heeft dit geleid tot afsplitsing van het Territoire de Belfort en herschikking van de oorspronkelijke departementen Moselle en Meurthe.
• In 1922 werd Belfort als departement toegevoegd. De bestaande departementen waren net genummerd, Belfort werd nummer 90.
• In 1968 zijn vijf nieuwe departementen ontstaan door splitsing van Seine en Seine-et-Oise in 7 kleinere departementen.
• In 1976 is het eiland Corsica gesplitst in twee departementen.
• In 2015 is de Métropole de Lyon afgesplitst van het departement Rhône.
• In 2021 zijn Bas-Rhin en Haut-Rhin gefuseerd tot de collectivité européenne d'Alsace.

De Franse departementen werden in 1922 in alfabetische volgorde genummerd.

• Het Territoire-de-Belfort werd iets later als departement toegevoegd en kreeg nummer 90.
• In 1968 werden de departementen Seine (75) en Seine-et-Oise (78) heringedeeld in Ville de Paris (75), Yvelines (78) en de nieuwe nummers 91-95.
• In 1976 werd Corsica (20) opgedeeld in Corse-du-Sud (2A) en Haute-Corse (2B).
• In 2015 werd het departement Rhône (69) opgesplitst in Métropole de Lyon (69M) en Rhône (69D).
• De overzeese departementen kregen driecijferige nummers, van 971 tot 976.

De nummering komt onder andere voor op de kentekenplaten van auto's (op kentekenplaten uitgegeven vóór 15 april 2009 als de laatste twee cijfers van het kenteken, op kentekenplaten uitgegeven vanaf 15 april 2009 als vermelding op het blauwe randje rechtsonder op de plaat), en als de eerste twee cijfers van de postcodes.

© Over de auteur, CC-BY-SA-3.0

De nummering is alfabetisch op het deel van de naam dat vet is.

Genummerde gebieden buiten Frankrijk

Opgeheven Franse departementen

Nederlanden

© Over de auteur, CC0

Duitsland

Italië

Zwitserland

Griekenland

Spanje

Ook in sommige grote overzeese bezittingen (koloniaal imperium buiten Europa), meer speficiek in de volkskolonie Algerije, waren er nog Franse departementen.

Koloniaal Algerije

• Lijst van Franse departementen gerangschikt naar oppervlakte
• Lijst van Franse departementen gerangschikt naar aantal inwoners
• ISO 3166-2:FR